Zapraszamy do zapoznania się z artykułem napisanym przez Panią Alicję Matysiak, mamę Kazia i Zosi:)

 

Opracowanie Alicja Matysiak

Wpływ postaw rodzicielskich na rozwój osobowości dzieci i młodzieży.

 

Ważnym i istotnym czynnikiem w kształtowaniu osobowości człowieka jest środowisko rodzinne. Rodzina jest pierwszą i fundamentalną grupą w życiu dziecka. To jakie rodzice prezentują postawy rodzicielskie ma wpływ na to jakie dziecko wychowają, o jakiej osobowości, spojrzeniu na świat i samego siebie. Więzi rodzinne pełnią główną rolę w osiąganiu trwałego i właściwego poczucia tożsamości, gdzie związki emocjonalne łączące członków rodziny nabierają szczególnego znaczenia. W największym stopniu wpływają jednak na rozwój osobowości dziecka, stanowią przy tym decydujący wyznacznik odniesień dziecka zarówno do samego siebie, jak i otaczających go osób, gdzie na pierwszym miejscu jest relacja między rodzicami a dzieckiem. Rodzice wpływają na jego zachowania, a tym samym na kształtowanie postaw wobec innych osób¹. Ideał wychowania, a zarazem marzenie każdego rodzica to „zarys pożądanej osobowości jednostki, jaka ma powstać pod wpływem całokształtu oddziaływań wychowawczych”². Nie jest rzeczą obojętną, z jakimi osobami dziecko przebywa i kogo najbardziej lubi czy podziwia.

Najdłużej ze wszystkich młodych innego gatunku, dzieci ludzkie są uzależnione od opieki i pomocy dorosłych osobników oraz od ich emocjonalnych, społecznych i intelektualnych kompetencji³. Tworzenie stabilnych więzi jest naturalną potrzebą każdego małego człowieka. Neurobiologicznie jesteśmy tak zaprogramowani. Dzieci intuicyjnie dążą do nawiązania bliskich relacji z ludżmi, od których dostają wsparcie. To jak wyglądają nasze relacje międzyludzkie wpływa na wszystko, co robimy. U małych dzieci potrzeba ta ma fundamentalny wpływ na ich dalszy rozwój⁴. Przychodzimy na świat z bagażem jakim są neurony lustrzane, które w pierwszych latach życia intensywnie się rozwijają. Zawdzięczają to kontaktom z innymi ludżmi. Warunkiem dla lepszego rozwoju są dobre relacje. Dotyczy to nie tylko młodych ludzi ale i młodzieży. Chcąc by dziecko rozwijało się w sposób spójny i stabilny relacje powinny być oparte na pewności i zaufaniu. Należy pamiętać również, że dzieci dorosłych nie potrzebują tylko po to by mieć w nich oparcie lecz dlatego, że potrzebują wzorców i życiowych drogowskazów. Gerald Huther uważa, że „siła i otwartość dziecka ma swoje żródło w sile i otwartości osób, które się dzieckiem opiekują i którym ono ufa”⁵. Ma to istotny wpływ na rozwój osobowości dziecka. Czy to nam odpowiada czy nie, każdy opiekun dziecka tym co sam robi, jak się zachowuje, jak reaguje na trudne sytuacje, jak traktuje osoby słabsze, odbiegające od norm przekazuje neuronom lustrzanym podopiecznym możliwe programy zachowania. Jeśli w domu pokazujemy, że wolno krzyczeć, gdy jest się zdenerwowanym, że można kogoś traktować lekceważąco, z wyższością czy pogardliwie gdy na przykład czegoś nie umie lub nie rozumie to nie otrzymamy w zamian dziecka o dobrym zachowaniu umiejącego szanować innych. Od dorosłych dzieci uczą się szacunku, jak i pogardy. Dzieci swoje relacje ze światem zewnętrznym tworzą na podstawie struktur, gdzie wzorem są rodzice, ich postawy rodzicielskie. Rodzic dostarcza dziecku informacji dzięki którym buduje on obraz samego siebie i swoich możliwości. Dla prawidłowego rozwoju dziecko musi czuć, że jest rozumiane, a opiekujące się nim osoby są żywotnie zainteresowane tym, co się z nim dzieje. Naturalne zaufanie jest fundamentem wszelkich procesów uczenia się. Przez co zaniedbane dzieci nie mogą rozwijać swojego potencjału. Wychowanie bez miłości i oddania już od pierwszych lat życia powoduje brak możliwości prawidłowego rozwoju⁶.

Maria Ziemska zdefiniowała pojęcie postawy rodzicielskiej jako „ występująca u rodziców tendencja do odczuwania dziecka, myślenia o nim i zachowania się – werbalnego lub niewerbalnego – w pewien określony sposób”⁷. Uważa również, że postawy rodziców wobec ich dzieci nie muszą być u obojga rodziców takie same. Postawy rodzicielskie w dużym stopniu decydują o stylu wychowania oraz o doborze metod i środków wychowawczych. Efekt końcowy stosowania danych metod i środków wychowawczych uwarunkowany jest od stanu emocjonalnego rodziców. Wraz ze zmianą przechodzenia dziecka przez rożne fazy rozwojowe postawy ulegają zmianie. Pozostają plastyczne. Utrwalone postawy wobec dziecka powodują powstanie cech osobowościowych⁸. Postawa jest definiowana jako „tendencja do zachowania się w specyficzny sposób wobec jakiejś osoby, sytuacji, czy problemu, czyli ogólnie mówiąc, jakiegoś przedmiotu, na który jest skierowana”⁹. Każda postawa zawiera trzy składniki:

1. Myślowy – gdzie nasze myśli o dziecku wyrażane są za pomocą słów w formie opinii, na przykład: „Moje dziecko zawsze mi pomaga”, „Mój synek jest wesołym chłopcem”, „Moje dziecko nie bije innych dzieci”;

2. Uczuciowy – dotyczy mimiki twarzy, gestów, wyrażany przez ekspresję towarzysząca naszym wypowiedziom i czynom, na przykład przez przytulanie czy całowanie dziecka przez matkę. Jest najważniejszym składnikiem bo zawiera ładunek emocjonalny, który jest podstawą do określenia postawy i pozwala odróżnić ją od opinii;

3 .Działania – wyrażany przez nasze działanie, poprzez czynne zachowanie się wobec dziecka. O doborze stylu wychowania oraz skuteczności metod wychowawczych decyduje postawa, która wyznacza działanie w stosunku do dziecka. Zachowanie rodzica można określić jako postawę, tylko wtedy gdy tendencja do takiego zachowania jest utrwalona, stała w pewnym okresie czasu. Uważa również, że postawy rodziców wobec ich dzieci nie muszą być u obojga rodziców takie same.

Istnieją różne klasyfikacje postaw rodzicielskich. Ograniczę się do przedstawienia dwóch z nich Leona Kannera i Mari Ziemskiej. Leo Kanner, twórca psychiatrii dziecięcej, przedstawił jeden z pierwszych podziałów postaw rodzicielskich. Podzielił je na cztery następujące grupy¹⁰:

1.Akceptacja i obdarzanie dziecka uczuciem – rodzic okazuje dziecku: ciepło, czułość, cierpliwość, wyrozumiałość co w konsekwencji ma pozytywny wpływ na kształtowanie się osobowości dziecka. W tym podziale jest to jedyna pozytywna postawa;

2. Jawne odrzucenie – rodzic unika kontaktu z dzieckiem, zimne i surowe uczucia nim kierują, zaniedbując jednocześnie dziecko ma zaburzone poczucie bezpieczeństwa, co w przyszłości może skutkować agresją;

3.Perfekcjonizm – rodzic stawia przed dzieckiem nad wyraz wysokie wymagania, wymuszając przy tym pewne zachowania oraz okazuje dezaprobatę wobec zachowań niepożądanych, takie zachowania wpływają na samoocenę zaburzając ją.

4.Nadmierne ochranianie – rodzic przytłacza dziecko swoim autorytetem, manipuluje dzieckiem, wtrąca się oraz jest nadmiernie pobłażliwy, a takie zachowanie sprzyja kształtowaniu się postawy bierności oraz lękliwości przed różnymi sytuacjami w życiu.

Wpływ na rozwój osobowości dziecka mają prawidłowe postawy rodziców. Maria Ziemska zalicza do nich:

- akceptację dziecka;

- współdziałanie z dzieckiem;

-dawanie dziecku swobody;

- uznanie praw dziecka.

Dziecko należy akceptować takim jakim jest, z jego cechami fizycznymi, usposobieniem, możliwościami umysłowymi, ograniczeniami i trudnościami. Należy angażować się w działania dziecka, okazać zainteresowanie i angażować dziecko w sprawy i działalność rodziny oraz środowiska. Udzielanie dziecku swobody właściwej dla jego wieku i zależnej od jego możliwości. Wraz z wiekiem dziecka maleje kontakt fizyczny a rozbudowuje się wież psychiczna. Dziecko w rodzinie powinno być uznawane jako równorzędny członek. Powinno posiadać również wpływ na podejmowanie niektórych decyzji¹¹.

Wadliwe postawy rodzicielskie przyczyniają się do trudności wychowania w rodzinie. Podstawą do wyróżnienia nieprawidłowych postaw rodzicielskich według Marii Ziemskiej z jednej strony był nadmierny dystans uczuciowy rodziców wobec dziecka, a z drugiej nadmierna ich koncentracja na dziecku¹². Dystans uczuciowy definiowany jest jako „odległość psychiczna” dzieląca rodziców od dziecka, a nadmierna koncentracja na dziecku oznacza duże ograniczenie lub całkowity brak dystansu uczuciowego wobec dziecka. Nadmierny dystans jest podstawą do wyodrębnienia dwóch postaw – unikającej i odtrącającej¹³. Postawa unikająca charakteryzuje się słabym przywiązaniem rodziców do dziecka oraz niezmiennym okazywaniem swej obojętności uczuciowej. Rodzice przyjmując taką postawę pozbawiają się głębszej więzi emocjonalnej z dzieckiem, jednocześnie nie przeżywają przyjemności z racji przebywania z nim. W postawie odtrącającej natomiast dziecko jest traktowane jako ciężar spoczywający na rodzicach. Obowiązek związany z opieką i wychowaniem uważają za wykraczający poza ich siły i możliwości.

Postawa nadmiernie wymagająca i zbyt chroniąca została wyodrębniona przez zbyt duże koncentrowanie się rodziców na dziecku. Stawianie dziecku przesadnie wygórowanych żądań, którym nie jest ono w stanie sprostać mimo najlepszych swych chęci. Stanowi to postawę nadmiernie wymagającej, gdzie żądania nie liczą się z cechami i możliwościami dziecka. A postawa nadmiernie chroniąca cechuje się zbyt czułą opieką nad dzieckiem i jednocześnie przesadnie dużą pobłażliwością oraz zaspokajaniem niemal każdego jego kaprysu. Umożliwiając tym samym dziecku wszelką twórczą aktywność i samodzielność, dotyczy to również takich czynności jak ubieranie, sprzątanie czy mycie.

Poprawne funkcjonowanie rodziny jako naturalnego środowiska wychowawczego zależy w główniej mierze od świadomego kierowania nią. O to by pełniła poprawnie przynależne jej funkcje, tworzyła rodzinę możliwie pełną, okazując dziecku miłość macierzyńską i ojcowską, umożliwiającą dziecku procesy pozytywnej identyfikacji z rodzicami, a także by w swoich dążeniach zaniechała w swym postępowaniu wadliwych postaw rodzicielskich. Według mnie każdy rodzic w świadomy sposób powinien kierować swoje zachowanie tak by wspierać rozwój osobowości dziecka. Pierwsze lata życia dziecka są jedne z najistotniejszych w życiu i nie raz rzutują na całe jego dalsze losy. Nauczyciele przedszkolni i wczesnoszkolni powinni być jednymi z najbardziej wyspecjalizowanych w tym co robią bo mają powierzony skarb z którego można odkryć jeszcze więcej. A co dopiero rodzice, którzy są przy dziecku od narodzin, mając najistotniejszy wpływ na dalszy jego rozwój. Dzieci też sporo same potrafią. Mając 12,13,14 lat zaczynają samodzielnie myśleć, a początek liceum to jest człowiek, który myśli, który może wybierać. Sam może mieć problem z odkryciem tego, co najważniejsze i dlatego trzeba mu podpowiedzieć według jakich kryteriów ma wybierać¹⁴. Dzieciaki jasno widzą , gdy nasze słowa i postulaty rozmijają się z prezentowanymi przez nas postawami. Młodzi ludzie powinni mieć mocne, przekonywujące, charyzmatyczne wzorce o otwartych głowach. Dzieci patrzą na rodziców i widzą jak wzrasta presja, żeby być coraz lepszym, bardziej wydolnym konsumentem, a zanika duchowość. Współcześnie rodzice pozwalają na to, żeby pracodawca trzymał ich w pracy od 9 do 18, rezygnując przy tym z życia w rodzinie. A to w następstwie burzy rodzinę, nie pozwala dobrze i zdrowo wychować swoich dzieci, nie pozwala mieć z nimi kontaktu. Wspaniale byłoby gdyby matka i ojciec mieli czas na rozwój swój i związku, czas na zabawę i rozmowę z dziećmi przed godziną 19, gdyż o 20 godzinie dzieci mają prawo już spać. Zabierając czas na sen, zaburza się ich rozwój, a tym samym pełną możliwość korzystania z biologicznych zasobów. Chcąc by rozwój osobowości dziecka przebiegał w sposób zadowalający rodzic świadomie powinien wybierać postawy rodzicielskie, mając na celu dobro dziecka, a co za tym idzie dać mu szansę na prawidłowy rozwój fizyczny, psychiczny i duchowy¹⁵.

 Bibliografia:

1.Rozwój i edukacja dziecka. Szanse i zagrożenia, pod red. S. Guz, Lublin 2005.

2. M. Przetacznik-Gierowska, Z. Włodarski, „Psychologia wychowawcza 2”, Warszawa 2014,

3.M. Żylińska ,Neurodydaktyka, Toruń 2013,

4. W. Eichelberger, M. Moneta-Malewska, Być tutaj, Drzewo Babel,

5.M. Łobocki, Teoria wychowania w zarysie, Kraków 2010,

6. https://edurada.pl,

7. http://www.profesor.pl

8. http://www.psychologia.net.pl/index.php

UNIWERSYTET DZIECIĘCY WYŻSZEJ SZKOŁY HUMANITAS W SOSNOWCU

"Przedszkolak na Uczelni".

Świat akademicki pociąga już od najmłodszych lat, warto zachęcać maluchy do poznawania nowych dziedzin nauki i poszerzania horyzontów. Wiek przedszkolny to etap niesamowitego rozwoju i chłonności otaczającego świata. Program "Przedszkolak na Uczelni" funkcjonuje z powodzeniem w Wyższej Szkole Humanitas w Sosnowcu już od roku. Łącznie w pierwszej edycji wzięło udział ponad 100 przedszkolaków z Sosnowca, Będzina, Dąbrowy Górniczej i Czeladzi. Jesteśmy otwarci na uruchomienie programu na terenie partnerskiego miasta. Zajęcia odbywają się w dni powszednie, w godzinach dopołudniowych. Poniżej link, dzięki któremu Rodzice mogą zobaczyć jak działa Uniwersytet Dziecięcy i co oferuję przedszkolakom:
http://www.uniwersytetdzieciecy.humanitas.edu.pl

Z poważaniem,
dr Joanna Podgórska-Rykała
Pełnomocnik Kanclerza ds. Kształcenia Międzypokoleniowego

Drodzy Rodzice,
więcej informacji na temat Dziecięcego Uniwersytetu udzielają Pani Dyrektor oraz Ciocie z Przedszkola w Chabówce.

---

 

 

Prace naszych przedszkolaków

Twórczość plastyczna jest bardzo ważną formą działalności dziecka. W trakcie zajęć plastycznych dziecko korzystając z własnego doświadczenia, tworzy często oryginalną ale przede wszystkim własną twórczą pracę. Każda technika plastyczna daje dziecku specyficzne właściwości i wymaga jednocześnie od niego odpowiednich umiejętności i sprawności, których dziecko nabywa w czasie jej realizacji. Różnorodność w stosowaniu urozmaiconych technik plastycznych spotyka się z wielkim zaciekawieniem ze strony dziecka, wzmaga jego zainteresowanie zajęciami plastycznymi, pobudza wyobraźnię, stymuluje ich dyspozycje twórcze. Dziecko poszukuje nietypowych, nieszablonowych oraz oryginalnych. Swoboda w tworzeniu, możliwość własnej wypowiedzi są podstawowymi celami jakie należy zapewnić dziecku w czasie zabaw plastycznych. Sama praca plastyczna, „dzieło” dziecka nie powinno być krytykowane. Ważne jest, aby dziecko realizowało sam proces tworzenia, czerpało radość z wykowywanej pracy plastycznej, poczuło się twórcą. W tym artykule pragnę zaprezentować stosowane przeze mnie w pracy z dziećmi techniki plastyczne. Można je z powodzeniem wykorzystać podczas zabaw z dziećmi w domowym zaciszu.

 

Rysowanie świecą

W tej technice wykorzystujemy się zwykłe świeczki. Mogą być one w różnych kolorach. Dziecko najpierw wykonuje na kartce papieru rysunek za pomocą świeczki po czym zamalowywuje kartkę farbą akwarelową. Najlepsze efekty uzyskamy, kiedy farba będzie w kolorze ciemnym.

Origami – sztuka składania papieru;dzieci składają proste elementy wg wzoru i wskazówek nauczyciela. Do tej techniki wykorzystujemy koła, trójkąty, kwadraty z kolorowego papieru. Odpowiednio złożone przyklejamy do podłoża.

Cięcie i składanie
Pocięty na części obrazek, zdjęcie z kolorowej gazety układamy w ciekawe kompozycje i przyklejamy na wyznaczoną powierzchnię. Warto wykorzystać również gotowy obrazek w celu przygotowania puzzli, które po ułożeniu dzieci mogą przykleić oraz ozdobić wg uznania.

Wyklejanki z włóczki

Na kartonie rysujemy kontury wybranego przedmiotu: kubek, kotek, pies, kwiaty. Przygotowujemy włóczki o odpowiednich kolorach i grubości. Stopniowo pokrywamy powierzchnię grubą warstwa kleju roślinnego i cierpliwie formujemy z nici kształty przedmiotu.

 

Malowanie farbą akwarelowa, temperą,

Odbity rysunek graficzny po wyschnięciu kolorowany jest farbami akwarelowymi. Dzieci mogą też tworzyć własne prace, bez wykorzystania gotowego rysunku.

Masa papierowa

Masę papierową wykonujemy mieszając miękki papier (mogą to być papierowe ręczniki) z mąką pszenna i wodą. Nakładamy ją następnie na karton, balon słoik a po wyschnięciu malujemy farbami. nadmuchany balon oblepiamy masą, a następnie po zaschnięciu należy przebić balon. Powstałą skorupę należy pomalować i ozdobić np. kawałkami włóczek brokatem, bibułą, cekinami. Doskonale sprawdza się w przygotowaniu urodzinowej piniaty, której zdjęcie zamieszczam poniżej. Z masy można kształtować również konstrukcje architektoniczne na słoikach lub butelkach.

Wykonanie kleju z mąki i wody- w garnku gotujemy wodę. W kubku mieszamy wodę z mąką tak, aby powstała dosyć gęsta masa. Gdy woda jest już dosyć ciepła dolewamy do niej wcześniej przygotowaną mąkę. Mieszamy cały czas do zagotowania, aby nie powstały kluski. Do ostygnięciu klajster jest gotowy do użycia

Malowanie na gnieciuchu z gazet, kawałkach gazet

Najpierw należy opracować szkic, zgnieść kawałki gazet, przykleić podartą na kawałki gazetę, uformować z nich odpowiedni kształt i za pomocą klajstru przykleić do kartonu. Następnie pracę malujemy farbami wodnymi nadając jej odpowiedni charakter i nastrój. Kompozycja zyskuje przez zastosowanie tej techniki bardzo ciekawa fakturę i piękny modelunek światłocieniowy. Tworzyć możemy zarówno prace przestrzenne jak i płaskie.

Witraż

Jest to kompozycja z barwnych szkieł ujęta w ramki o motywach figuralnych lub ornamentalnych wypełniająca okno. Witraż papierowy polega na wycięciu pewnych elementów rysunku i podklejeniu tych miejsc kolorowa bibułą.

Prace z wykorzystaniem plasteliny

Malowanie plasteliną: dany wzór malujemy plasteliną, nakładając ją palcami. Plastelina powinna być miękka, aby się dobrze nakładała.

Rysunek kredką na kartce z bloku, papierze ściernym

Na arkuszu drobnoziarnistego papieru ściernego (najlepiej w ciemnym kolorze), bądź na bloku rysunkowym wykonujemy rysunek pastelami (suchymi) lub kredkami ołówkowymi. Po skończonym rysowaniu spryskujemy powierzchnię werniksem lub lakierem do włosów, aby kredka się nie pyliła

Rysunek na bloku:

Collage z kolorowych gazet

Przygotowujemy małe kawałki gazet (wycinamy lub rwiemy). Szkicujemy kompozycję następnie wyklejamy kształty używając kleju roślinnego i odpowiednio dobranych ścinków. Możemy gazetą wykleić również tło, a następnie przy użyciu farby, papieru na nanieść na nią kolejne elementy

Malowanie palcami

Bezpośredni kontakt z farbą sprawia, iż malowanie staje się dla dzieci intensywnym przeżyciem. Dzieci malują bezpośrednio mocząc w farbie palce. Ciekawy efekt wizualny otrzymuje się pozwalając dzieciom malować na przezroczystym ekranie (pleksi lub folia oprawiona w ramę) ustawionym w pionie i dobrze oświetlonym.

Modelowanie dla dzieci

Bezpośredni kontakt dotykowy z materiałem daje możliwości odreagowania napięcia. Bezkształtna masa daje szerokie możliwości oddziaływań, od prostego rozrywania na kawałki, poprzez łączenie tych kawałków w figury, aż do tworzenia określonych przedmiotów realnych czy nieistniejących wytworów dziecięcej fantazji.

Prace z wykorzystaniem materiału przyrodniczego:

Prace z wykorzystaniem bibuły:

Praca z wykorzystaniem chusteczek higienicznych oraz łańcucha choinkowego:

Praca z wykorzystaniem waty:

0

 

 

Praca z wykorzystaniem papierowej rolki:

Praca z wykorzystaniem zużytych płyt CD:

Choinka wykonana ze starej książki/gazety:

Praca z wykorzystaniem pudełek po jajkach:

Prace przy użyciu papierowych talerzyków:

Praca z wykorzystaniem materiałów: starych firanek

Prace plastyczne przy wykorzystaniu materiałów nietypowych: płyt CD, pudełek, kubków, rolek po papierze, butelek, korków, opakowań po jajkach

W ubiegłym roku dużo czasu poświęciliśmy również na przygotowanie wraz z dziećmi ozdób choinkowych. Oto nasze propozycje:

Mgr Monika Ciślak-Luberda

---

 

  

Taniec jako zabawa w życiu dziecka

W życiu człowieka dominują trzy formy aktywności – zabawa, nauka i praca. Każda z

tych form występuje na każdym jego etapie w zróżnicowanym nasileniu, zależnym również

od indywidualnego rozwoju. Rozważając interesującą nas kwestię zabawy warto przedstawić

dwie definicje wyjaśniające to pojęcie:

,,Zabawa jest działaniem wykonywanym dla przyjemności, a opartym na udziale

wyobraźni, tworzącej nową rzeczywistość, ma charakter twórczy i prowadzi do

samodzielnego poznawania i przekształcania rzeczywistości. Jest to działalność wykonywana

dla przyjemności, którą sama sprawia…”1

,,Zabawa jest dobrowolną czynnością lub zajęciem…jest celem sama w sobie,

towarzyszy jej uczucie radości i napięcia oraz świadomości odzwyczajonego życia.”2

Warto nie tylko stwarzać warunki organizacyjne do aktywności zabawowej, ale również wychodzić z różnymi

inicjatywami i propozycjami wykorzystywania dominującej u dzieci potrzeby ekspresji

ruchowej w celu jej rozwijania, ubogacania i zwiększania związanych z nią pozytywnych

doznań poznawczych, emocjonalnych i estetycznych. Tu na szczególną uwagę zasługuje

taniec:

,,(…) kwestia wzajemnego związku tańca i zabawy nie jest problemem. Jest to sprawa tak

oczywista, tak wewnętrznie zasadna i umocniona, ze nie ma potrzeby rozwodzić się szerzej,

aby włączyć pojęcie tańca do pojęcia zabawy. Stosunek tańca do zabawy nie polega na tym,

że ma on w sobie coś z zabawy, lecz na tym, że stanowi jej część: jest to stosunek oparty na

tożsamości istoty. Taniec jako taki jest szczególną i szczególnie doskonałą formą samej

zabawy”

W tańcu dziecięcym dominuje swobodna ekspresja ruchowa jako spontaniczna reakcja

na usłyszaną muzykę. Ze względu na słabo rozwiniętą koordynację nie można od dzieci wymagać perfekcji ruchu, a wybraną formę taneczną dostosować do ich poziomu rozwoju

i umiejętności, a także zainteresowań. Niezależnie od tego, czy będzie to zabawa

z piosenką, taniec ludowy, towarzyski, współczesny czy integracyjny, ważne jest by jego

celem była radość ruchu, tworzenia, i czerpania przyjemności z respektowania reguł

obowiązujących w grupie rówieśniczej. Oprócz niewątpliwego wpływu na harmonijny

rozwój wszystkich sfer osobowości dziecka zostanie ona przeniesiona w dorosłe życie i

wykorzystana zarówno w dobrych jak i trudnych jego chwilach.

Taniec jako sposób na stymulowanie rozwoju dziecka.

Powszechna dominacja konsumpcyjnego stylu współczesnego życia, ma

odzwierciedlenie w narastających problemach dotyczących zdrowia fizycznego, rozwoju

intelektualnego i emocjonalnego, wynikających z małej aktywności ruchowej dzieci. Jedną z

propozycji na ich łagodzenie i niwelowanie może być taniec, który spełniając zarówno

funkcję stymulującą jak i terapeutyczną wychodzi naprzeciw różnorodnym potrzebom

rozwojowym dzieci.

,,Przygotowanie, wykonanie i kontrolę ruchów, przy których współdziałają odczucia

zmysłowe, centralny układ nerwowy i mięśnie określamy mianem psychomotoryki”

Taniec służy doskonale jej rozwojowi kształtując u dziecka nie tylko cechy

motoryczne takie jak siłę wytrzymałość i koordynację ruchową ale również sferę psychiczną,

moralną i estetyczną. Dzięki tańcu i ćwiczeniom muzyczno – ruchowym dzieci ćwiczą

umiejętność koncentracji, spostrzegawczość pamięć, szybką reakcję, koordynację wzrokowo

– ruchową , mają okazję do przedstawiania twórczych pomysłów na realizację postawionych

zadań, uczą się wewnętrznej dyscypliny i współdziałania w grupie Olbrzymie korzyści

płynące z tańca to oprócz kształcenia poczucia rytmu i uwrażliwiania na muzykę oraz wpływu

na ogólne umuzykalnienie także kształcenie świadomości własnego ciała, jego usprawnianie i3

harmonijny rozwój, możliwość uświadamiania sobie przestrzeni i dzielenia jej z innymi

ludźmi a przez to wyrabianie orientacji ruchowej, przeżywanie empatii.

Taniec może pomóc również dzieciom, które cierpią na różnorodne zaburzenia i

deficyty rozwojowe. Połączony z ćwiczeniami twórczymi, stanowi ważny element

popularnej metody Weroniki Sherborne, wspomagającej rozwój dzieci z zaburzeniami

psychoruchowymi przede wszystkim w przypadkach upośledzeń umysłowych, ale także

pomagającej dzieciom prezentującym normę intelektualną, a przejawiającym zaburzenia w

sferze emocjonalnej i społecznej.

Swą wielowymiarową terapeutyczną funkcję spełnia taniec w przebiegu treningu

twórczej wizualizacji, czyli wykorzystaniu wyobraźni do radzenia sobie z różnymi

problemami. Jako twórczy ruch jest jednym z czynników sterujących przepływem energii w

ciele dziecka, a pojawiając się w końcowej fazie treningu, stanowi jedną z form różnorodnych

twórczych działań podejmowanych przez dzieci dla w celu powrotu do otaczającej ich

rzeczywistości.

Dziedzina, wykorzystująca taniec jako element terapeutyczny to choreoterapia, nazwa

pochodzi z połączenia greckich słów: choreia – taniec i therapeia – leczenie, terapeutyka.

Choreoterapia wychodzi naprzeciw różnorodnym potrzebom, może być pomocna

zarówno w leczeniu zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego, nerwic, ograniczeń narządów

wzroku, słuchu i ruchu. Doświadczając swojego ciała i uzewnętrzniając uczucia w trakcie

tańca, pacjent pozwala poznać się terapeucie, wyrażając to, czego nie może wyrazić słowami.

Terapeutyczna funkcja tańca opiera się między innymi na zasadzie, w myśl której

porównuje się uzyskiwane podczas jego trwania efekty fizjologiczne z tymi uzyskiwanymi w

stanie przyjemności. Jest to stan sprzyjający łatwiejszemu nawiązywaniu kontaktów z

otoczeniem, ekspresja ruchowa pozwala na pozbycie się lęków i problemów.

                                                                                                                        Katarzyna Pustelnik

 

ŹRÓDŁA:

1. Day J., Twórcza wizualizacja dla dzieci, Wydawnictwo Zysk i S – ka, Poznań 1997.

2. Dymara B., Dziecko w świecie muzyki, Oficyna wydawnicza Impuls, Kraków 2000.

3. Gęca L., Tańce integracyjne w pracy z grupą, Wydawnictwo KLANZA, Lublin, 2002.

4. Huizinga J., ,Homo Ludens. Zabawa jako źródło kultury, Warszawa, 1985, ,,Czytelnik”

w: Tomaszewski W., Człowiek tańczący, WSiP, Warszawa 1991.

5. J. Huizinga, ,, Homo Ludens. Zabawa jako źródło kultury”, Warszawa, 1967, ,,Czytelnik”,

w: E. Mendyk, ,,Zabawa dziecka przejawem jego własnej aktywności, ,,Wychowanie w

przedszkolu” 2/1999.

 

 

    Plastyka jest formą wyrażania pragnień, nadziei, zwątpień, radości i smutków oraz najbardziej oraz najbardziej fantastycznych marzeń (S. Popek)

 

Wychowanie plastyczne w wieku przedszkolnym

 

Wychowanie plastyczne jest jedną z form, które w znaczący sposób wzbogacają poczucie estetyczne oraz twórcze dziecka. Daje dziecku możliwość przeżywania sztuki, ale przede wszystkim tworzenia jej. Dziecko ukazuje dorosłemu świat widziany oczami jego wyobraźni.  Dzieci często mają problemy z werbalnym wyrażaniem swoich uczuć, zaś właściwie kierowana ekspresja plastyczna, może mieć bardzo pozytywny wpływ na psychikę młodego człowieka, pozwalając wyrazić emocje, o których dziecko nie koniecznie będzie potrafiło się wypowiedzieć. Ekspresja jest spontaniczną wypowiedzią dziecka, umiejętnością twórczego wyrażania swoich odczuć w pracy plastycznej. U dzieci ekspresja oznacza powstawanie dzieł, które są wyrazem ich możliwości i umiejętności przekształcania za pomocą obrazu własnych wyobrażeń o otaczającym świecie. Poprzez rysunek dziecko opowiada to co odebrało wszystkimi zmysłami. W pracy plastycznej zaciera się różnica między tym co znane i nieznane, rzeczywiste i urojone – staje się podłożem zaskakujących, spontanicznych wizji artystycznych.

Należy zaznaczyć, iż dzieci bardzo chętnie podejmują się wykonania różnorodnych prac plastycznych. Ciekawa tematyka, zajęć, różnorodne techniki pracy, mają ogromny wpływ na to, aby dziecko zainteresować światem plastyki. Dostarczanie przez dziecko różnorodnych doświadczeń plastycznych pozwala dziecku poznać siebie i swoje możliwości, stymulowany jest także rozwój motoryki małej u dziecka, a tym samym pozwala przygotować dziecko do poradzenia sobie w późniejszym wieku z ważnym zadaniem, jakim jest nauka pisania. Aktywność artystyczna dziecka łączy stymulacje motoryki małej ze zmysłem dotyku, pozwala eksperymentować dziecku na różnorodnym materiale. Do tego typu zajęć plastycznych możemy zaliczyć m.in.:

-Różnicowanie konsystencji, które ma miejsce np. podczas przygotowywania masy solnej. Dziecko poznaje konsystencje masy podczas samodzielnego jej przygotowania, lepienia poszczególnych elementów .

-Tworzenie prac z wykorzystaniem metody malowania palcami po dużych płaszczyznach, szczególnie dla dzieci młodszych. Dodatkowo do farby możemy dodać ziarenka piasku, kawy, kaszy.

 -Ćwiczenie precyzji ruchów, przy udziale wzroku poprzez rozciąganie plasteliny na kartce. Dziecko musi włożyć odpowiedni nacisk i wykonać ruch w jakimś kierunku.

-Zostawianie po sobie śladu za pomocą kredek, przez dzieci młodsze, które jednocześnie potrzebują opanowania umiejętności zatrzymania procesu twórczego.. Malując warto stosować kształty kuliste, gdyż w ten sposób kształtujemy nawyk kierunku w lewą stronę.

- Łączenie elementów, podczas którego  dzieci łączą elementy w pary, w trójki lub w czwórki linią prostą. Praca nabiera atrakcyjności, kiedy z łączonych elementów powstają obrazki. Dla starszych dzieci dużą atrakcyjne są zabawy w łączenie ponumerowanych punktów oraz wypełnianie konturów farbą, papierem, zamalowywanie kredką.

Warunkiem rozwijania zainteresowań i zamiłowań plastycznych dzieci jest wyposażenie ich w podstawowe umiejętności plastyczne, którymi są: 
• Rysowanie kredkami: świecowymi, ołówkowymi, pastelami, flamastrami, kreda, świecą, pędzlem ,
• Stempelkowanie uwzględniając różnorodny materiał będący tłem pracy, 
• Malowanie farbami plakatowymi, akwarelą; 
• Modelowanie przy użyciu plasteliny, modeliny, gliny, masy solnej, masy papierowej, 
• Wycinanka z papieru i tkanin 
• Konstruowanie z tworzywa przyrodniczego,

∙ Wykorzystywanie materiałów przemysłowych, materiałów  ;    

          Poprzez dostarczanie dziecku akcesoriów, materiałów, narzędzi i środków oraz wskazywanie na różne możliwości ich wykorzystania rozwijamy u dziecka pomysłowość i wyobraźnię. Realizując zajęcia plastyczne należy dziecku zostawić wolny wybór wszystkich możliwych środków ekspresji, pozwolić na własny, każdemu właściwy styl pracy. Bardzo wążne jest, aby stworzyć warunki będące bodźcem do powstawania samodzielnych, twórczych prac, zainteresować dzieci, zachęcić do ekspresji twórczej.

Plastyka wpływa również znacząco na rozwój osobowości dziecka. Tworząc prace plastyczne, dziecko rozwija własną wyobraźnię i pomysłowość, odkrywa przyjemność płynącą z wyrażania samego siebie. Dziecko staje się samodzielne oraz  nabywa umiejętności radzenia sobie, dobierania narzędzi i materiałów potrzebnych do realizacji danej pracy plastycznej. Staje się zdolne do dokonywania wyboru, rozwija sprawność odkrywania i samodzielnej nauki. Podążając za słowami A. Trojanowskiej, że „twórczości można się nauczyć jedynie tworząc, tak jak chodzenia – chodząc” należy pamiętać, iż dziecko, bez względu na swoje zdolności, kiedy tworzy, jest szczęśliwe i radosne – rozwija się według własnych możliwości.

Mgr Monika Ciślak-Luberda

Bibliografia:

1. Dorance S.: Zajęcia twórcze w przedszkolu. Warszawa 1999. 
2.  Popek S., Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży, Warszawa 1985.
3. Sąsiadek K., Zabawy paluszkowe, Media Rodzina, Poznań 2005.

Trojanowska A., Dziecko i plastyka, Warszawa 1985,